Trong bối cảnh thế giới đang tăng tốc hướng tới trung hòa carbon và phát triển bền vững, vai trò của tài chính xanh ngày càng trở nên quan trọng đối với các nền kinh tế. Nhằm chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn và chính sách mới nhất từ Nhật Bản – quốc gia tiên phong trong lĩnh vực tài chính xanh, hội thảo “Gói chính sách của Bộ Môi trường Nhật Bản về Tài chính xanh” được tổ chức với sự tham dự của các cơ quan quản lý, tổ chức tài chính, doanh nghiệp và chuyên gia trong lĩnh vực môi trường – kinh tế xanh.

Hội thảo cung cấp cái nhìn toàn diện về cách Bộ Môi trường Nhật Bản (MOE) thúc đẩy dòng vốn ESG, hoàn thiện khung hướng dẫn và phát triển thị trường tài chính xanh, qua đó khơi mở nhiều bài học và cơ hội hợp tác cho Việt Nam.

1. Tổng quan về chiến lược tài chính xanh của Bộ Môi trường Nhật Bản

Tại hội thảo, đại diện MOE Nhật Bản trình bày cách nước này thúc đẩy tài chính xanh để mở rộng dòng vốn hướng đến các yếu tố môi trường, xã hội và quản trị (ESG), đồng thời tạo ra tác động môi trường tích cực thông qua các khoản đầu tư bền vững

Ba trụ cột quan trọng trong chương trình thúc đẩy tài chính xanh gồm:

1. Phát triển thị trường tài chính bền vững:

   • Xây dựng hướng dẫn cho trái phiếu xanh, trái phiếu liên kết bền vững, khoản vay xanh…

   • Cung cấp tài trợ và tạo nền tảng dữ liệu giúp minh bạch thị trường.

2. Hỗ trợ tài chính khu vực ESG:

   • Triển khai chương trình đào tạo, thí điểm phân tích danh mục carbon.

   • Hỗ trợ các tổ chức tài chính trong công bố thông tin khí hậu theo TCFD, CE, TNFD.

3. Thúc đẩy các cam kết ESG của tổ chức tài chính thông qua cơ chế báo cáo, minh bạch hóa và đối thoại chính sách.

Các nội dung này được xây dựng phù hợp với chuẩn mực quốc tế như ICMA, APLMA, LMA và LSTA.

2. Cập nhật hướng dẫn mới về các sản phẩm tài chính xanh

Hội thảo dành thời lượng đáng kể cho việc giới thiệu bản cập nhật năm 2022 và 2023 về hướng dẫn trái phiếu xanh, trái phiếu liên kết bền vững (SLB) và khoản vay xanh. Một số điểm mới đáng chú ý:

• Mở rộng phạm vi áp dụng sang các sản phẩm bền vững khác.

• Hoàn thiện tiêu chí đánh giá dự án xanh theo bốn tiêu chí:

  1. Tác động môi trường tích cực

  2. Cải thiện KPI so với kinh doanh thông thường

  3. Phù hợp mục tiêu dài hạn (như Net Zero 2050)

  4. Kiểm soát và quản lý tác động môi trường tiêu cực

Những cập nhật này giúp thị trường Nhật Bản trở nên hấp dẫn và minh bạch hơn, đồng thời mang lại mô hình tham khảo giá trị cho Việt Nam trong hành trình xây dựng khung hướng dẫn quốc gia.

3. Danh mục xanh và cơ chế cập nhật linh hoạt

Một phần nội dung quan trọng tại hội thảo là giới thiệu Nhóm làm việc về Danh sách xanh, nơi tập hợp chuyên gia môi trường và đại diện thị trường. Danh mục này được cập nhật hàng năm hoặc hai năm một lần, phản ánh sự phát triển của thị trường cũng như các xu hướng chính sách mới.

Danh mục xanh bao gồm:

• Các lĩnh vực đủ điều kiện xanh

• Bộ chỉ tiêu đánh giá (KPI)

• Các rủi ro môi trường liên quan

• Danh sách dự án mẫu

Việc cập nhật thường xuyên giúp mở rộng phạm vi tài chính xanh sang nhiều lĩnh vực mới nổi, đồng thời thu hút thêm các chủ thể tham gia thị trường

4. Chương trình tài trợ cho hoạt động tài chính xanh

MOE Nhật Bản triển khai chương trình tài trợ từ năm 2018 để hỗ trợ các doanh nghiệp và tổ chức phát hành:

• Chi trả 40–80% chi phí đánh giá bên ngoài và tư vấn cho trái phiếu/khoản vay xanh.

• Mở rộng hỗ trợ vào năm 2023 cho cả trái phiếu bền vững và khoản vay liên kết bền vững.

Chương trình này là một trong những lý do giúp Nhật Bản duy trì tăng trưởng mạnh mẽ trong thị trường trái phiếu và cho vay xanh.

5. Kết nối dữ liệu qua Cổng thông tin Tài chính Xanh

Hội thảo giới thiệu Cổng thông tin Tài chính Xanh của MOE, cơ sở dữ liệu nợ xanh đầu tiên tại Nhật Bản. Cổng thông tin cung cấp:

• Danh sách phát hành trái phiếu/khoản vay xanh

• Chính sách liên quan

• Dữ liệu thị trường

• Biểu đồ thống kê theo từng loại sản phẩm tài chính

Đây là nền tảng quan trọng giúp các tổ chức tài chính, doanh nghiệp và nhà đầu tư dễ dàng tra cứu và triển khai sản phẩm tài chính xanh một cách hiệu quả

.6. Ý nghĩa của hội thảo đối với thị trường Việt Nam

Hội thảo mang đến cơ hội quý báu để các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và tổ chức tài chính tại Việt Nam:

• Hiểu rõ cơ chế vận hành thị trường tài chính xanh tại Nhật Bản

• Học hỏi kinh nghiệm xây dựng khung hướng dẫn, danh mục xanh và minh bạch hóa thị trường

• Mở rộng hợp tác trong triển khai tài chính xanh, hướng tới phát triển bền vững và thích ứng biến đổi khí hậu

Đây là bước đi quan trọng góp phần thúc đẩy hệ sinh thái tài chính xanh tại Việt Nam, phù hợp định hướng chuyển đổi xanh quốc gia.