Tài liệu hội thảo là một nghiên cứu công phu, sâu sắc về quá trình biến đổi của các làng truyền thống Hà Nội trong dòng chảy đô thị hóa đương đại, đồng thời đề xuất những định hướng và giải pháp quản lý phát triển làng đô thị theo hướng bền vững. Giữa những đổi thay mạnh mẽ của Thủ đô mở rộng từ 36 phố phường đến 579 xã, phường, thị trấn, tác giả đã khắc họa rõ nét bức tranh “làng trong phố” – nơi những kiến trúc, cảnh quan và nếp sống truyền thống Việt vẫn tồn tại khiêm nhường giữa không gian đô thị hiện đại.

Nội dung tài liệu mở đầu bằng việc đặt làng Việt trong bối cảnh lịch sử – văn hóa lâu đời, với cấu trúc tụ cư độc đáo, gắn bó mật thiết với sản xuất nông nghiệp và đời sống cộng đồng. Tác giả làm rõ hai mô hình cấu trúc làng, các yếu tố cảnh quan – kiến trúc đặc trưng, đồng thời chỉ ra mối quan hệ truyền thống gắn bó giữa nông thôn và đô thị trong lịch sử Thăng Long – Hà Nội. Những giá trị như đình, chùa, giếng làng, cổng làng, cây xanh… được nhận diện như một phần quan trọng của di sản văn hóa Hà Nội.

Tài liệu tiếp tục phân tích quá trình biến đổi mạnh mẽ của làng xã trong các giai đoạn phát triển đô thị: từ thời Pháp thuộc với những can thiệp quy hoạch sâu rộng, đến thời kỳ sau 1954 và đặc biệt là giai đoạn sau “Đổi mới”, khi tốc độ đô thị hóa nhanh làm thay đổi hoàn toàn cấu trúc làng xã nội đô. Nhiều làng trở thành khu dân cư nửa nông thôn – nửa đô thị, đối mặt với các vấn đề như san lấp ao hồ, mật độ xây dựng tăng cao, hạ tầng quá tải, giao thông chật hẹp, môi trường cảnh quan bị phá vỡ, cùng nguy cơ mai một bản sắc văn hóa truyền thống.

Trên cơ sở phân tích thực trạng, tài liệu đề xuất hệ thống giải pháp quản lý toàn diện, từ phân loại làng nội đô theo mức độ đô thị hóa, lựa chọn loại hình quy hoạch phù hợp, đến bảo tồn di sản, phát triển hạ tầng xanh, thiết kế cảnh quan và tổ chức không gian công cộng. Các nguyên tắc phát triển bền vững được nhấn mạnh, như tạo vùng đệm cảnh quan, tăng cường hạ tầng kỹ thuật, bảo vệ giá trị truyền thống, điều chỉnh mật độ xây dựng và ứng dụng công nghệ GIS trong quản lý đất đai – cấp phép xây dựng. Tài liệu cũng đưa ra các kiến nghị về nâng cao nhận thức cộng đồng, xã hội hóa nguồn lực và xây dựng mô thức ứng xử chung giữa bảo tồn và phát triển.

Với cách tiếp cận khoa học, kết hợp giữa lịch sử – văn hóa – quy hoạch – quản lý đô thị, tài liệu đã đóng góp quan trọng cho việc nhận diện đầy đủ giá trị và thách thức của không gian làng trong đô thị Hà Nội. Những đề xuất được đưa ra không chỉ giải quyết các vấn đề hiện tại mà còn hướng đến một chiến lược lâu dài, nhằm bảo đảm gìn giữ di sản, cải thiện môi trường sống và xây dựng Thủ đô Hà Nội trở thành thành phố “Văn hiến – Văn minh – Hiện đại”.

Tài liệu là nguồn tham khảo có giá trị cho các nhà quản lý, nhà quy hoạch, nhà nghiên cứu cũng như những người quan tâm đến bảo tồn di sản và phát triển đô thị bền vững.

"TS.KTS. Vũ Hoài Đức
ThS. Đỗ Thị Hương Lan
ThS. Hoàng Thị Thanh Thúy
Trường Khoa học Liên ngành & Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội."