Tài liệu hội thảo mang đến một bức tranh toàn diện và sâu sắc về Thủ đô Hà Nội – một thành phố ngàn năm văn hiến, giàu lịch sử, văn hóa và có vai trò đặc biệt trong tiến trình phát triển của Việt Nam. Dưới góc nhìn chuyên môn của TS. Nguyễn Quang, nguyên Giám đốc UN-Habitat Việt Nam, tài liệu không chỉ mô tả hiện trạng đô thị Hà Nội mà còn phân tích những thách thức, tiềm năng và cơ hội chiến lược để hướng tới một đô thị bền vững, sáng tạo và giàu bản sắc.
Hà Nội – với diện tích hơn 3.359 km² và gần 8,4 triệu dân – được biết đến như trung tâm chính trị, hành chính quốc gia, đầu tàu văn hóa, giáo dục, khoa học và giao lưu quốc tế. Lịch sử phát triển của Cổ Loa, Đại La, Đông Đô, Thăng Long đã để lại các lớp di sản vật thể và phi vật thể phong phú, tạo nên bản sắc văn hóa đặc biệt cho thành phố bên sông Hồng. Đồng thời, Hà Nội sở hữu hệ sinh thái sông hồ độc đáo, mạng lưới hơn 1.300 làng nghề truyền thống và một cộng đồng sáng tạo ngày càng lớn mạnh – những lợi thế hiếm có của bất kỳ đô thị nào trong khu vực.
Tuy nhiên, như tài liệu chỉ ra, đô thị Hà Nội cũng đối mặt với nhiều vấn đề nan giải: tăng trưởng nhanh nhưng thiếu kiểm soát, phát triển không gian thiếu liên kết, áp lực giao thông, ô nhiễm môi trường, suy giảm di sản đô thị, bất cập trong quy hoạch và quản lý. Quá trình đô thị hóa lan tỏa, các dự án nhỏ lẻ, thiếu hạ tầng đồng bộ cùng sự can thiệp hành chính chưa phù hợp đã khiến cấu trúc đô thị trở nên rời rạc và kém hiệu quả. Trong khi đó, tiềm năng trí thức của đội ngũ hơn 660 nghìn sinh viên và hàng vạn nhà khoa học chưa được khai thác tương xứng.
Điểm nổi bật của tài liệu hội thảo là cách tiếp cận gắn Hà Nội với xu hướng quốc tế về phát triển đô thị bền vững, bao gồm nâng cấp đô thị, tái thiết các khu ở cũ, bảo tồn di sản, phát triển không gian công cộng và thúc đẩy công nghiệp văn hóa sáng tạo. Những kinh nghiệm từ Thượng Hải, Dương Châu hay Medellín được phân tích như những gợi mở quan trọng cho Hà Nội trong việc xây dựng hành lang pháp lý minh bạch, huy động nguồn lực xã hội và tăng cường sự tham gia của cộng đồng vào quá trình cải tạo đô thị.
Tài liệu cũng chỉ ra rằng năm 2018, ngành công nghiệp sáng tạo đã đóng góp 1,49 tỷ USD cho GRDP Hà Nội, cùng doanh thu gần 1 tỷ USD từ các làng nghề – minh chứng cho tiềm năng to lớn của các ngành văn hóa sáng tạo trong chiến lược phát triển đô thị của Thủ đô.
Với hệ thống phân tích sâu rộng, chặt chẽ và gợi mở giải pháp chiến lược, tài liệu hội thảo của TS. Nguyễn Quang là nguồn tham khảo quan trọng cho các nhà quản lý, nhà quy hoạch, chuyên gia, cũng như những người quan tâm đến tương lai phát triển của Hà Nội. Đây không chỉ là một bản mô tả thực trạng, mà còn là định hướng tư duy và nền tảng khoa học để xây dựng một Thủ đô bền vững – sáng tạo – văn minh – đáng sống trong thế kỷ XXI.
"TS. Nguyễn Quang – Nguyên Giám đốc UN-Habitat Việt Nam"
