Trong khuôn khổ Hội thảo tập huấn “Giới thiệu văn bản, quy định kỹ thuật và các giải pháp bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu ngành Xây dựng năm 2024”, Bộ Xây dựng đã giới thiệu Nội dung 02: Vật liệu xây dựng xanh – xu hướng trong tương lai. Đây là chuyên đề quan trọng, đề cập trực tiếp đến các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững trong ngành xây dựng.
Thông tin Vật liệu xây dựng xanh – xu hướng trong tương lai
Theo báo cáo trình bày tại hội thảo, ngành xây dựng hiện đóng góp một lượng lớn chất thải rắn và phát thải khí nhà kính. Việc khai thác tài nguyên quá mức để sản xuất vật liệu truyền thống gây ra suy giảm đa dạng sinh học, mất cân bằng hệ sinh thái và làm gia tăng áp lực lên môi trường.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, xây dựng bền vững và tăng trưởng xanh trở thành ưu tiên hàng đầu của nhiều quốc gia. Vật liệu xây dựng xanh là một trong những trụ cột cốt lõi nhằm giảm tác động môi trường trong suốt vòng đời công trình – từ thiết kế, thi công, vận hành đến tháo dỡ.
2. Xu hướng thế giới về vật liệu xây dựng xanh
Hội thảo đã nêu rõ sáu xu hướng chủ đạo đang được áp dụng rộng rãi trên thế giới:
Các vật liệu bao che, cách nhiệt, cửa sổ, mái… có vai trò quan trọng trong giảm thất thoát nhiệt và tiết kiệm năng lượng.
– Hệ số truyền nhiệt U (U-value) càng thấp, khả năng cách nhiệt càng tốt.
– Giá trị SHGC, độ lọt khí và chỉ số SRI là những thông số quan trọng để nâng cao hiệu suất năng lượng của công trình.
Tái chế thép, gỗ, bê tông, tro xỉ… giúp giảm nhu cầu khai thác tài nguyên mới và thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn. Nhiều quốc gia áp dụng tỷ lệ tái chế bắt buộc, ví dụ bao bì giấy carton (20%), bao bì PET (22%)…
Tre, gỗ bần, rơm rạ… có khả năng tái tạo nhanh, lưu giữ carbon và phù hợp với xu hướng sử dụng vật liệu tự nhiên trong xây dựng.
Vật liệu phải hạn chế tối đa hàm lượng VOC, formaldehyde và các chất độc hại khác. QCVN 16:2023/BXD quy định hàm lượng VOC trong sơn không lớn hơn 50 g/l.
Sự xuất hiện của các vật liệu mới như hempcrete (bê tông gai dầu) và mycelium (sợi nấm) là bước đột phá, mang lại khả năng cách nhiệt và tự phục hồi đáng chú ý.
Kính thông minh, pin mặt trời tích hợp và vật liệu chuyển đổi nhiệt đang được triển khai rộng rãi nhằm giảm tiêu thụ năng lượng và nâng cao chất lượng công trình.
Tài liệu hội thảo chỉ ra nhiều khó khăn mà Việt Nam đang phải đối mặt:
Chi phí đầu tư ban đầu cao;
Thiếu tiêu chuẩn và quy định thống nhất;
Hạn chế nguồn cung vật liệu xanh trong nước;
Hạ tầng tái chế và phòng thí nghiệm chưa đáp ứng nhu cầu;
Nhận thức của nhà thầu và người tiêu dùng còn hạn chế.
Dù còn nhiều thách thức, Việt Nam có nhiều lợi thế để phát triển vật liệu xanh:
Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh đều nhấn mạnh phát triển vật liệu xanh, đô thị carbon thấp và ứng dụng khoa học công nghệ trong đầu tư xây dựng.
Xu hướng công trình xanh, công trình tiết kiệm năng lượng mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp sản xuất vật liệu mới.
Tre, gỗ, rơm rạ… là các nguồn nguyên liệu tái tạo có thể khai thác để phát triển sản phẩm vật liệu xanh phù hợp điều kiện Việt Nam.
5. Giải pháp tiếp cận mới cho Việt Nam
Hội thảo đề xuất nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển vật liệu xanh:
Hoàn thiện bộ tiêu chuẩn vật liệu xây dựng xanh;
Xây dựng nhãn xếp hạng năng lượng cho sản phẩm;
Đầu tư cơ sở hạ tầng tái chế;
Tăng cường nghiên cứu công nghệ mới;
Đẩy mạnh triển khai QCVN 09:2017/BXD về các yêu cầu cách nhiệt và giảm thất thoát nhiệt;
Khuyến khích sử dụng vật liệu tái chế trong công trình xây dựng.
Nội dung 02 của hội thảo đã cung cấp cái nhìn toàn diện về xu hướng vật liệu xây dựng xanh trên thế giới, thách thức và cơ hội đối với thị trường Việt Nam. Đồng thời, các giải pháp đề xuất mở ra định hướng quan trọng cho doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhằm thúc đẩy phát triển công trình xanh, tăng trưởng xanh và giảm phát thải theo cam kết quốc gia đến năm 2050.
