Hội thảo “Định hướng phát triển ngành nông nghiệp tỉnh Ninh Thuận trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0”
Tại tỉnh Ninh Thuận đã diễn ra Hội thảo khoa học với chủ đề “Định hướng phát triển ngành nông nghiệp tỉnh Ninh Thuận trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0”, do TS. Trần Đình Lý – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh trình bày tham luận
. Đây là sự kiện quan trọng nhằm phân tích thực trạng nông nghiệp của tỉnh trong điều kiện biến đổi khí hậu khắc nghiệt, đồng thời xác định định hướng và giải pháp ứng dụng công nghệ hiện đại để phát triển bền vững.
Thực trạng ngành nông nghiệp tỉnh Ninh Thuận
Ninh Thuận được biết đến là tỉnh khô hạn nhất cả nước, lượng mưa trung bình chỉ khoảng 700–1.000 mm/năm tại khu vực ven biển và tăng dần về thượng lưu đạt khoảng 1.800 mm. Trong khi đó, lượng bốc hơi tiềm năng cao (1.600–1.800 mm/năm), tài nguyên nước ngầm nghèo nàn, tầng chứa nước mỏng. Các hoạt động sản xuất nông nghiệp phụ thuộc gần như hoàn toàn vào lưu vực sông Cái Phan Rang.
Với diện tích đất sản xuất khoảng 74.134 ha, chiếm 22,1% diện tích tự nhiên, nông nghiệp vẫn là ngành kinh tế chủ lực của tỉnh, trong đó lúa nước là cây trồng chủ đạo nhưng cũng tiêu thụ nhiều nước nhất. Tình trạng thiếu nước kéo dài đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất cây trồng, đời sống và thu nhập của người dân.
Trong những năm qua, nhiều dự án và nghiên cứu về quản lý nguồn nước đã được triển khai, song vẫn chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu cho sản xuất và sinh hoạt. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp, ứng dụng tiến bộ khoa học – công nghệ để thích ứng với biến đổi khí hậu.
Vai trò của tài nguyên nước đối với nông nghiệp
Tại hội thảo, các chuyên gia nhấn mạnh nước là yếu tố quyết định trong 4 yếu tố cơ bản của nông nghiệp (đất, nước, giống, dinh dưỡng). Nước chiếm từ 60–90% trọng lượng cây trồng, đóng vai trò vận chuyển khoáng chất, điều hòa nhiệt độ và bảo đảm quá trình quang hợp. Tuy nhiên, do đặc thù khí hậu và địa hình, Ninh Thuận thường xuyên đối diện với tình trạng thiếu hụt nước trầm trọng.
Chính vì vậy, việc quản lý và sử dụng hiệu quả tài nguyên nước là nhiệm vụ chiến lược để bảo đảm an ninh lương thực, phát triển kinh tế và ổn định đời sống dân sinh.
Định hướng phát triển nông nghiệp trong thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0
Hội thảo khẳng định, Cách mạng công nghiệp 4.0 mở ra cơ hội lớn để hiện đại hóa ngành nông nghiệp Ninh Thuận. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, Internet vạn vật (IoT), viễn thám, GIS và điện toán đám mây vào quản lý và sản xuất nông nghiệp sẽ giúp:
Tự động hóa quy trình trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản từ khâu ươm giống đến thu hoạch.
Tối ưu hóa sử dụng nước và phân bón thông qua hệ thống cảm biến và giám sát trực tuyến.
Xây dựng hệ thống cảnh báo sớm về hạn hán, sâu bệnh và thiên tai.
Nâng cao năng suất, chất lượng nông sản và giảm chi phí sản xuất.
Tăng cường truy xuất nguồn gốc, bảo đảm an toàn thực phẩm và kết nối trực tiếp người sản xuất với thị trường tiêu thụ.
Giải pháp trọng tâm
Để hiện thực hóa định hướng phát triển nông nghiệp công nghệ cao, hội thảo đề xuất một số giải pháp:
Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao: tập trung vào công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ thông tin và quản lý nông nghiệp.
Tăng cường gắn kết đào tạo với thực tiễn sản xuất: khuyến khích doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia đào tạo nghề tại các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số trong quản lý và sản xuất: từ quy hoạch sử dụng đất, giám sát thiên tai, dịch bệnh, đến kết nối thị trường và phản hồi chính sách.
Thu hút đầu tư chiến lược vào nông nghiệp công nghệ cao: khuyến khích các doanh nghiệp lớn đầu tư vào chuỗi giá trị nông nghiệp thông minh.
Hỗ trợ chính sách và cơ chế tài chính: ưu tiên ngân sách cho đào tạo, nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ và phát triển hạ tầng nông nghiệp.
Kết luận
Hội thảo “Định hướng phát triển ngành nông nghiệp tỉnh Ninh Thuận trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0” đã chỉ ra rõ ràng rằng, để vượt qua hạn chế tự nhiên và phát huy tiềm năng, Ninh Thuận cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, quản lý và đào tạo nguồn nhân lực. Đây là con đường tất yếu để ngành nông nghiệp của tỉnh phát triển hiện đại, bền vững, góp phần quan trọng vào công cuộc công nghiệp hóa – hiện đại hóa, nâng cao đời sống nhân dân và khẳng định vị thế của Ninh Thuận trong khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ cũng như cả nước.
Nguồn: Định hướng phát triển ngành nông nghiệp tỉnh Ninh Thuận trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0
Tác giả: TS. Trần Đình Lý
