Quy hoạch xây dựng vùng huyện Lương Sơn được phê duyệt năm 2008 tại Quyết định số 1317/QĐ-UBND của UBND tỉnh Hòa Bình, đến nay theo thời hạn quy hoạch cần phải điều chỉnh.
Trong khuôn khổ điều chỉnh Quy hoạch xây dựng vùng huyện Lương Sơn đến năm 2020, định hướng đến 2030, không gian phát triển được tổ chức theo mô hình "nhân tâm – lan tỏa" liên kết chặt chẽ giữa nông thôn – đô thị, gắn với hành lang kinh tế vùng đồng bằng sông Hồng. Về mặt quy mô và cấu trúc, các trung tâm xã đạt chuẩn nông thôn mới sẽ trở thành “hạt nhân” phát triển, kết nối nhau qua các trục giao thông nông thôn – đô thị, hỗ trợ hình thành các khu vực sản xuất tập trung, cụm dân cư văn minh, hiện đại. Các vùng phụ cận sẽ được phân chia theo chức năng như: vùng trọng tâm phát triển sản xuất nông nghiệp mới, vùng bảo tồn sinh thái rừng và nguồn nước, cùng các hành lang sinh thái – cảnh quan. Theo đó, hệ thống hạ tầng giao thông nông thôn được cải tạo, mở rộng kết nối trực tiếp đến trục quốc lộ, tạo điều kiện thúc đẩy liên kết với đô thị Hoà Bình, Hà Nội và vùng phụ cận .
Định hướng phát triển cũng chú trọng lồng ghép các chương trình quốc gia theo tiêu chí “dân biết – dân bàn – dân giám sát – dân hưởng thụ”, đảm bảo người dân chủ thể trong quá trình xây dựng; chính quyền địa phương các cấp cùng các ngành chịu trách nhiệm cao hơn trong việc huy động nguồn lực – vốn tín dụng hỗ trợ, song song với việc bảo vệ môi trường sinh thái – xử lý chất thải, phòng chống thiên tai và ứng phó biến đổi khí hậu . Không gian vùng hướng tới mô hình nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kỹ thuật hiện đại, xã hội văn minh, chủ động kết nối với đô thị, bảo tồn văn hóa bản sắc dân tộc, đảm bảo an ninh – trật tự, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân Lương Sơn.
Huyện Lương Sơn có 36.488,85 ha diện tích tự nhiên và khoảng 98.794 nhân khẩu (tính đến 31/12/2014. Niên giám thống kê Huyện Lương Sơn giai đoạn 2010-2014 – trang 33); có 20 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm thị trấn Lương Sơn và các xã: Cao Răm, Cư Yên, Hòa Sơn, Hợp Hòa, Lâm Sơn, Liên Sơn, Nhuận Trạch, Tân Vinh, Thành Lập, Tiến Sơn, Trường Sơn, Trung Sơn, Tân Thành, Cao Dương, Hợp Châu, Cao Thắng, Long Sơn, Thanh Lương, Hợp Thanh và thị trấn Lương Sơn. Có ranh giới như sau:
+ Bắc giáp với thành phố Hà Nội;
+ Nam giáp với huyện Lạc Thủy, huyện Kim Bôi.
+ Đông giáp với thành phố Hà Nội;
+ Tây giáp với huyện Kỳ Sơn;
+ Huyện Lương Sơn thuộc địa hình vùng đồi núi xen kẽ đồng bằng.
+ Địa hình nghiêng dần từ Tây Bắc xuống Đông Nam, địa hình chia làm 2 vùng rõ rệt vùng núi cao phân bổ về phía Tây, Tây Bắc và phía Nam. Cao độ cao nhất 660m nằm về phía Nam.
+ Địa hình có hướng dốc dần về phía Đông và Đông Nam với tổng diên tích tự nhiên 236,52km2, chiếm 68,1% diện tích toàn huyện.
+ Vùng đồng bằng, thung lũng nằm về phía Đông và phía Đông Nam. Đây là những thung lũng hẹp xen lẫn những gò thấp, cao độ trung bình từ 15-20m, địa hình có hướng dốc dần về phía Đông và Đông Nam huyện.
+ Điều chỉnh định hướng phát triển không gian vùng huyện Lương Sơn phù hợp với sự thay đổi địa chiến lược, ranh giới hành chính của huyện, gắn kết các động lực phát triển mới trong bối cảnh quy hoạch Thủ đô Hà Nội đã được hình thành.
+ Cụ thể hóa Quy hoạch xây dựng Vùng tỉnh Hòa bình đến năm 2020, đã xác định vùng động lực phát triển phía Đông Bắc của Tỉnh, làm tiền để phát triển không gian vùng huyện Lương Sơn.
+ Phát triển kinh tế – xã hội toàn diện, khai thác có hiệu quả mối quan hệ nội ngoại vùng, các thế mạnh về công nghiệp, du lịch, năng lượng, khoáng sản, du lịch, nông lâm nghiệp, văn hóa, sinh thái và cảnh quan trên cơ sở gắn quy hoạch xây dựng không gian vùng huyện Lương Sơn.
- Lợi thế huyện Lương Sơn:
+ Huyện Lương Sơn nằm trong quy hoạch vùng Thủ đô Hà Nội, nằm liền kề vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ có vị trí – chính trị, địa – kinh tế đặc biệt quan trọng. Trên tầm nhìn toàn cục, vùng kinh tế trọng điểm đóng vai trò động lực thúc đẩy, hỗ trợ các vùng khác phát triển. Huyện Lương Sơn trở thành tỉnh tiếp giáp với thủ đô Hà Nội, toàn bộ huyện, dọc đường Hồ Chí Minh sẽ tiếp nhận sự phát triển lan tỏa về kinh tế, đô thị công nghiệp và dịch vụ; nhất là từ các đô thị vệ tinh như Hòa Lạc, Xuân Mai, Phú Xuyên). Sự phát triển theo trục QL6 và các tuyến đường tạo tiền đề phát triển thành huyện Lương Sơn và các huyện lân cận, vì vậy huyện Lương Sơn lợi thế phát triển thuận lợi sẽ có cơ hội đón đầu những tác động tích cực để tăng khả năng phát triển huyện.
+ Trong quy hoạch phát triển, tiềm năng công nghiệp của huyện là động lực phát triển KTXH huyện, sự liên kết phát triển với khu công nghệ cao Hòa Lạc, các khu công nghiệp huyện Lương Sơn sẽ được tham gia và tiếp cận các ngành có trình độ công nghệ hiện đại ở các khu công nghiệp, khu chế suất của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Vì vậy trục cao tốc Hồ Chí Minh, QL6, và vùng kinh tế động lực của huyện sẽ hình thành các khu công nghiệp công nghệ cao, phát triển bền vững.
+ Mối liên kết phát triển với các tỉnh vùng Đông Bắc, sẽ mở ra cho huyện Lương Sơn lợi thế phát triển giao lưu hàng hóa qua các cửa khẩu biên giới với Trung Quốc, hoặc liên kết xuất khẩu qua tuyến hành lang Côn Minh – Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng. Các sản phẩm sẽ có thị trường đầu ra rộng lớn, tạo điều kiện phát triển các ngành mũi nhọn của huyện.
+ Phát triển tiềm năng thương mại, dịch vụ; thị trường trao đổi hàng hóa giữa vùng biển, vùng trung du, miền núi và vùng đồng bằng sôi động, chuỗi tác động kinh tế trong tỉnh được nâng cao. Các tuyến du lịch liên vùng từ vùng biển đến vùng trung du, miền núi, đến các điểm du lịch sinh thái, văn hóa của huyện Lương Sơn sẽ được liên kết phát triển theo hướng bền vững, thế mạnh của du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, cội nguồn sẽ được phát huy.
+ Mối liên kết đào tạo nghề có chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu lao động trong vùng và liên vùng bằng việc xây dựng các trường đào tạo nghề, trường cao đẳng công nghệ sẽ là thế mạnh quan trọng cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho huyện cũng như vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Thế mạnh về nguồn nhân lực trong huyện sẽ là một lợi thế trong chuyển dịch cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế trong huyện theo hướng công nhiệp – dịch vụ - nông nghiệp.
- Nội dung văn bản:
" - Trung tâm các xã: Trung tâm các xã được quy hoạch mỗi trung tâm có quy mô diện tích 10-30ha, quy mô dân số từ 5.000 - 7.000 người. Đây là trung tâm kinh tế, văn hoá của xã. Mỗi cụm trung tâm xã có các công trình văn hoá thể thao, các công trình hạ tầng khác như bưu điện, chợ, sân thể thao xã (60x90m)…được xây dựng theo quy chuẩn và được bố trí ở khu vực thuận tiện với các thôn xóm, bán kinh phục vụ trong khoảng 2km.
- Trung tâm thôn xóm: nhà văn hóa thôn, trường mầm non... nên được bố trí tập trung kết hợp với các không gian công cộng, nghỉ ngơi để tạo không gian trung tâm cho thôn xóm
- Các tuyến dân cư tập trung: Phân bố dọc theo các tuyến đường giao thông liên xã, hiện nay các tuyến này đã có dân cư khá đông, cần quy hoạch đầu tư đồng bộ các công trình hạ tầng như đường giao thông nông thôn, lưới điện, nước, sinh hoạt, hệ thống trường lớp, hệ thống y tế, hệ thống các thiết chế văn hóa- xã hội v.v.
- Cần lưu ý các giải pháp quy hoạch để bảo tồn và phát huy các giá trị cảnh quan kiến trúc truyền thống cũng như các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc trên địa bàn huyện. Bảo tồn các công trình di tích lịch sử có giá trị, các làng cổ, làng văn hóa truyền thống.
- Đối với cảnh quan làng bản, khu dân cư: cải tạo chỉnh trang các thôn, bản, làng trên cơ sở hiện có, tăng cường mật độ cây xanh tại các khu vực đất trống, các công trình xây mới theo kiến trúc truyền thống các dân tộc. Xây dựng nhà ở nông thôn nên sử dụng vật liệu địa phương, mật độ xây dựng thấp, nhà có nhiều cây xanh.
- Nhà ở nông thôn: Khuyến khích nhà ở theo mô hình trang trại: Đây là mô hình phù hợp với sản xuất nông nghiệp ở quy mô hộ gia đình, trong đó nhà ở gắn với các hoạt động trồng hoa, trồng rau sạch. Mô hình đô thị trang trại tạo ra sự phát triển song song đồng bộ của các khu dân cư gắn với khu vực nông nghiệp, nhờ vậy duy trì được quỹ đất sản xuất nông nghiệp cho địa phương.
Các điểm dân cư nông thôn được liên kết với đô thị bằng mạng lưới giao thông và hạ tầng kỹ thuật khác, giữ vai trò phục vụ sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, du lịch, nghỉ dưỡng, giảm tải diện tích cư trú...cho đô thị. "
- Bản vẽ QH03: Sơ đồ định hướng phát triển không gian vùng quy hoạch điều chỉnh quy hoạch xây dựng vùng huyện Lương Sơn đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2030
(Huycuong - ACUD19)
