Cộng sinh giữa doanh nghiệp và khu công nghiệp: Tối ưu hóa tài nguyên, hướng tới khu công nghiệp sinh thái bền vững

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên và áp lực giảm phát thải ngày càng gia tăng, mô hình phát triển khu công nghiệp truyền thống đang đứng trước yêu cầu phải chuyển đổi mạnh mẽ. Trên thế giới, khái niệm khu công nghiệp sinh thái (Eco-Industrial Park – EIP) đã trở thành một xu hướng chủ đạo, trong đó các khu công nghiệp không chỉ đóng vai trò là không gian sản xuất, mà còn là hệ sinh thái kinh tế – môi trường – xã hội được thiết kế để tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên, giảm phát thải và nâng cao giá trị dài hạn cho doanh nghiệp cũng như cộng đồng.

Hội thảo được tổ chức nhằm giới thiệu và thảo luận sâu về mô hình cộng sinh giữa doanh nghiệp và khu công nghiệp, một trong những trụ cột quan trọng của EIP. Thông qua cộng sinh công nghiệp, các doanh nghiệp trong cùng một khu công nghiệp có thể chia sẻ tài nguyên, năng lượng, hạ tầng và thậm chí cả phụ phẩm sản xuất, từ đó giảm chi phí, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và hạn chế tác động tiêu cực tới môi trường. Đây được xem là cách tiếp cận thiết thực để hiện thực hóa mục tiêu “People – Planet – Profit”, bảo đảm hài hòa giữa lợi ích kinh tế, môi trường và xã hội.

Trong nhiều năm qua, DEEP C đã tiên phong triển khai mô hình khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam, từng bước chuyển đổi từ khu công nghiệp truyền thống sang EIP theo các khung tiêu chuẩn quốc tế. Quá trình này không chỉ tập trung vào quản lý môi trường, mà còn bao trùm các khía cạnh như hiệu quả kinh tế, phúc lợi người lao động, hạ tầng xã hội và khả năng chống chịu trước rủi ro khí hậu. Việc đạt được tỷ lệ cao các chỉ số EIP quốc tế cho thấy tính khả thi của mô hình này trong bối cảnh Việt Nam, đồng thời mở ra những bài học quan trọng cho quá trình nhân rộng trong tương lai.

Một nội dung trọng tâm của hội thảo là các giải pháp tối ưu hóa vật liệu và tài nguyên thông qua cộng sinh công nghiệp. Các sáng kiến như sử dụng năng lượng tái tạo tại chỗ, chia sẻ hơi nước và nhiệt dư, tái sử dụng nước thải sau xử lý, hay tái chế chất thải công nghiệp thành nguyên liệu đầu vào cho các ngành khác không chỉ giúp giảm phát thải khí nhà kính mà còn mang lại lợi ích kinh tế rõ rệt cho doanh nghiệp. Quan điểm “nếu không hiệu quả về kinh tế thì không thể bền vững” được đặt ở vị trí trung tâm trong quá trình thiết kế và vận hành EIP.

Bên cạnh đó, hội thảo cũng đề cập đến vai trò của khu công nghiệp trong việc xây dựng khả năng thích ứng và chống chịu với biến đổi khí hậu, đặc biệt tại các khu vực ven biển và vùng chịu rủi ro ngập lụt. Các giải pháp dựa vào tự nhiên, chiến lược quản lý nước mưa, hệ thống giữ nước và thiết kế hạ tầng linh hoạt được trình bày như những thành tố không thể thiếu của khu công nghiệp bền vững trong dài hạn.

Hội thảo hướng tới sự tham gia của các nhà quản lý khu công nghiệp, doanh nghiệp sản xuất, nhà đầu tư, chuyên gia môi trường – năng lượng, các nhà hoạch định chính sách và tổ chức phát triển. Sự tương tác đa chiều giữa các bên sẽ giúp làm rõ không chỉ các lợi ích, mà cả những thách thức trong quá trình chuyển đổi sang mô hình khu công nghiệp sinh thái, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam.

Thông qua chia sẻ kinh nghiệm, phân tích mô hình và thảo luận mở, hội thảo kỳ vọng góp phần thúc đẩy nhận thức và hành động về phát triển khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam. Đây không chỉ là một hướng đi nhằm đáp ứng các yêu cầu môi trường ngày càng khắt khe của thị trường toàn cầu, mà còn là chiến lược dài hạn để nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút dòng vốn đầu tư xanh và hướng tới một nền công nghiệp phát triển bền vững.