Giới thiệu về xây dựng kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính ngành Xây dựng năm 2024
Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh thực hiện các cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu và mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, ngành Xây dựng giữ vai trò quan trọng trong việc triển khai các giải pháp giảm phát thải khí nhà kính và phát triển theo hướng xanh – bền vững. Nhằm hỗ trợ các cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp nắm bắt đầy đủ các quy định pháp lý, phương pháp xây dựng kế hoạch giảm phát thải và lộ trình thực hiện, Học viện Cán bộ Quản lý Xây dựng và Đô thị tổ chức Hội thảo tập huấn “Giới thiệu văn bản, quy định kỹ thuật và các giải pháp bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu ngành Xây dựng năm 2024”.
Trong khuôn khổ hội thảo, Nội dung 07 – Giới thiệu về xây dựng kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính được trình bày như một chuyên đề trọng tâm, cung cấp các kiến thức nền tảng và hướng dẫn cụ thể về xây dựng kế hoạch giảm phát thải trong lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng và công trình xây dựng tại Việt Nam.
1. Căn cứ pháp lý và yêu cầu xây dựng kế hoạch giảm phát thải
Theo tài liệu hội thảo việc xây dựng kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính của ngành Xây dựng dựa trên hệ thống văn bản pháp luật quan trọng, bao gồm:
Luật Bảo vệ môi trường 2020, với các điều khoản về giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ tầng ô-dôn và phát triển thị trường carbon;
Nghị định số 06/2022/NĐ-CP, quy định rõ đối tượng phải thực hiện kiểm kê và giảm phát thải, đặc biệt là các cơ sở phát thải ≥3.000 tấn CO₂ tương đương/năm hoặc tiêu thụ năng lượng ≥1.000 TOE/năm;
Quyết định 896/QĐ-TTg và Quyết định 385/QĐ-BXD, xác định mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính đến năm 2030 và lộ trình thực hiện cam kết COP26.
Các văn bản trên tạo cơ sở pháp lý đầy đủ để ngành Xây dựng xây dựng kế hoạch giảm phát thải phù hợp với chiến lược quốc gia và yêu cầu quốc tế.
2. Thực tiễn phát thải và cơ sở xây dựng kế hoạch
Kết quả kiểm kê khí nhà kính giai đoạn 2014–2023 cho thấy:
Phát thải từ sản xuất vật liệu xây dựng tăng từ 62,4 triệu tấn (2014) lên 103,3 triệu tấn (2020) và giảm nhẹ từ 2023, chủ yếu nhờ thay đổi công nghệ và giảm sản lượng;
Tỷ lệ phát thải trong các ngành VLXD:
Xi măng: nguyên liệu chiếm tới 55%, nhiên liệu 36–38%;
Gạch gốm, kính xây dựng, vôi công nghiệp… có cơ cấu phát thải đa dạng nhưng đều ở mức cao;
Phát thải từ công trình xây dựng sử dụng năng lượng trọng điểm giảm từ 4,76 triệu tấn (2018) xuống còn 1,17 triệu tấn (2023) nhờ cải thiện hiệu quả năng lượng và giảm hệ số phát thải lưới điện.
Những dữ liệu này là cơ sở quan trọng để xây dựng kế hoạch giảm phát thải khả thi, phù hợp từng nhóm ngành và loại hình công trình.
3. Các giải pháp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính đến năm 2030
Hội thảo giới thiệu hệ thống giải pháp toàn diện cho cả hai nhóm mục tiêu: sản xuất vật liệu xây dựng và công trình xây dựng, bao gồm:
Đối với sản xuất vật liệu xây dựng
Tăng hiệu suất sử dụng năng lượng và tối ưu hóa phối liệu clanhke;
Lắp đặt năng lượng mặt trời và thu hồi nhiệt thừa;
Giảm, thay thế nhiên liệu hóa thạch bằng nhiên liệu tái tạo;
Giảm tỷ lệ clanhke trong xi măng và thu hồi CO₂;
Ứng dụng công nghệ mới, tự động hóa, vật liệu xanh.
Đối với công trình xây dựng
Cải tạo hệ thống làm mát, chiếu sáng, sử dụng thiết bị hiệu suất cao;
Lắp đặt hệ thống điện mặt trời;
Thay thế môi chất lạnh có GWP cao;
Tăng cường kiểm kê, đánh giá vòng đời công trình.
Những giải pháp trên giúp giảm phát thải đáng kể, phù hợp với tiềm năng tiết kiệm năng lượng của công trình và khả năng đổi mới công nghệ của doanh nghiệp.
4. Nội dung kế hoạch giảm phát thải theo quy định
Theo Nghị định 06/2022/NĐ-CP, kế hoạch giảm phát thải khí nhà kính gồm:
Mục tiêu giảm phát thải theo từng giai đoạn;
Danh mục biện pháp giảm nhẹ, lộ trình triển khai và ước tính mức giảm;
Cơ chế giám sát, đánh giá (MRV – đo đạc, báo cáo, thẩm định);
Kinh phí thực hiện và nguồn lực huy động;
Tổ chức thực hiện, xác định rõ trách nhiệm của các cơ quan, doanh nghiệp, địa phương và đơn vị liên quan.
Cấu trúc này giúp các đơn vị xây dựng kế hoạch đầy đủ, minh bạch và phù hợp với yêu cầu pháp luật.
5. Tổ chức thực hiện và phối hợp triển khai
Hội thảo nhấn mạnh vai trò đầu mối của các cơ quan thuộc Bộ Xây dựng, trong đó Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường là đơn vị chủ trì. Các Sở Xây dựng địa phương, viện nghiên cứu, doanh nghiệp VLXD và các chủ đầu tư công trình đều có trách nhiệm tham gia đầy đủ quá trình kiểm kê, báo cáo và triển khai các giải pháp giảm phát thải theo quy định.
