Hội thảo “Hiện trạng, các vấn đề và định hướng giải pháp phát triển đô thị tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2020 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030”
Ngày … tại tỉnh Ninh Thuận đã diễn ra Hội thảo khoa học với chủ đề “Hiện trạng, các vấn đề và định hướng giải pháp phát triển đô thị tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2020 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030”, do PGS.TS.KTS Trần Trọng Hanh – Nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội trình bày tham luận.
. Hội thảo được tổ chức nhằm đánh giá toàn diện thực trạng phát triển đô thị của Ninh Thuận, chỉ ra những hạn chế và thách thức, đồng thời đề xuất định hướng chiến lược để xây dựng hệ thống đô thị hiện đại, bền vững, đóng vai trò là động lực tăng trưởng kinh tế - xã hội của tỉnh.
Thực trạng phát triển đô thị tỉnh Ninh Thuận
Theo phân tích, Ninh Thuận hiện có một thành phố loại II (Phan Rang – Tháp Chàm) và ba thị trấn loại V (Khánh Hải, Phước Dân, Tân Sơn). Tỷ lệ đô thị hóa giai đoạn 2010–2019 chỉ dao động quanh mức 36%, gần như không có sự tăng trưởng, thấp hơn đáng kể so với bình quân cả nước. Quy mô dân số toàn tỉnh năm 2019 đạt hơn 590 nghìn người, trong đó dân số đô thị khoảng 213 nghìn người.
Kinh tế đô thị đóng vai trò trụ cột với tỷ trọng gần 70% GRDP toàn tỉnh, riêng thành phố Phan Rang – Tháp Chàm chiếm hơn 62%. Năm 2018, GRDP bình quân đầu người của đô thị đạt 3.108 USD, cao gấp 1,8 lần mức trung bình của tỉnh, nhưng vẫn thấp hơn so với các trung tâm đô thị lớn trong vùng.
Hạ tầng kỹ thuật đã được đầu tư nhưng chưa đồng bộ, chủ yếu tập trung tại Phan Rang – Tháp Chàm. Các huyện vùng sâu, vùng xa còn hạn chế về giao thông, cấp nước, xử lý chất thải. Hệ thống đô thị của tỉnh vẫn mang tính “độc cực”, thiếu sự kết nối với nông thôn và giữa các khu vực.
Tiềm năng và thách thức
Ninh Thuận có nhiều lợi thế để phát triển đô thị bền vững: vị trí chiến lược tại ngã ba các trung tâm du lịch lớn (Nha Trang – Đà Lạt – Phan Thiết), đường bờ biển dài 105 km, diện tích đất xây dựng dồi dào, tài nguyên thiên nhiên phong phú, bản sắc văn hóa đặc trưng của đồng bào Chăm. Bên cạnh đó, tỉnh còn có tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) và nông nghiệp đặc thù.
Tuy nhiên, các thách thức vẫn rất lớn: khí hậu khô hạn, nguồn nước khan hiếm, tốc độ đô thị hóa chậm, hệ thống hạ tầng chưa đồng bộ, phân hóa giàu nghèo gia tăng. Chỉ số năng lực cạnh tranh PCI năm 2018 xếp hạng 44/63 tỉnh, thành phố, cho thấy sức hấp dẫn đầu tư còn hạn chế.
Định hướng phát triển giai đoạn 2020 – 2025, tầm nhìn 2030
Theo tham luận, phát triển đô thị Ninh Thuận cần gắn với mục tiêu tăng trưởng xanh, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu. Các quan điểm định hướng gồm:
Khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế và nguồn lực để phát triển hệ thống đô thị thống nhất, đồng bộ, hiệu quả và toàn diện.
Phát triển kinh tế đô thị dựa trên ba trụ cột: nông – lâm – ngư nghiệp; dịch vụ – du lịch; công nghiệp năng lượng và chế tạo.
Đổi mới công tác quy hoạch, xây dựng đô thị thân thiện môi trường, có bản sắc, đảm bảo an sinh xã hội, quốc phòng – an ninh.
Gắn phát triển đô thị với xây dựng nông thôn mới, từng bước hình thành mô hình liên kết đô thị – nông thôn bền vững.
Mục tiêu cụ thể: đến năm 2025, tỷ lệ đô thị hóa đạt 45%, GRDP bình quân đầu người đô thị khoảng 7.092 USD; đến năm 2030, tỷ lệ đô thị hóa đạt 52%, thu nhập bình quân đạt 12.307 USD, kinh tế đô thị chiếm khoảng 80% GRDP toàn tỉnh.
Các giải pháp trọng tâm
Hội thảo đã đề xuất nhiều nhóm giải pháp:
Phát triển mô hình đô thị “độc cực” với trung tâm Phan Rang – Tháp Chàm và các thị trấn huyện lỵ; mở rộng mạng lưới đô thị mới gắn với các cụm nông – công nghiệp.
Xây dựng các hành lang tăng trưởng Bắc – Nam, Đông – Tây và ven biển nhằm tạo động lực liên kết vùng.
Đầu tư hoàn thiện hạ tầng giao thông, cấp nước, xử lý chất thải, đảm bảo tỷ lệ thu gom nước thải đô thị đạt 100% vào năm 2030.
Gắn quy hoạch phát triển đô thị với chương trình xây dựng nông thôn mới, phát triển các “Agro – City” làm trung tâm kết nối nông thôn – đô thị.
Đẩy mạnh cải cách thể chế, nâng cao năng lực quản lý và thu hút đầu tư chiến lược.
Kết luận
Hội thảo “Hiện trạng, các vấn đề và định hướng giải pháp phát triển đô thị tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2020 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030” đã cung cấp cái nhìn toàn diện, khoa học và thực tiễn về thực trạng, tiềm năng, thách thức và giải pháp phát triển đô thị Ninh Thuận. Với định hướng đúng đắn và sự quyết tâm của chính quyền, doanh nghiệp và nhân dân, Ninh Thuận có cơ sở để xây dựng hệ thống đô thị hiện đại, bền vững, trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng, góp phần đưa tỉnh đạt mức thu nhập trung bình cả nước vào năm 2030.
Nguồn: Hội thảo “Hiện trạng, các vấn đề và định hướng giải pháp phát triển đô thị tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2020 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030”
Tác giả: PGS.TS.KTS Trần Trọng Hanh
