CN. Nguyễn Cường
Viện nghiên cứu đô thị và Phát triển hạ tầng
Biến đổi khí hậu và đô thị hóa nhanh chóng đang gây ra nhiều thách thức cho các đô thị toàn cầu, đặc biệt trong việc quản lý công viên và cây xanh đô thị. Nhiều thành phố lớn như Bắc Kinh, Berlin, Seoul, Tokyo và Singapore đã tiên phong áp dụng các giải pháp sáng tạo nhằm xây dựng hệ sinh thái đô thị bền vững và thích ứng với khí hậu.
Tại Bắc Kinh (Trung Quốc), chính quyền đẩy mạnh trồng rừng đô thị và xây dựng các “công viên bọt biển” – thiết kế giúp thấm, trữ, lọc và tái sử dụng nước mưa nhằm giảm ngập lụt, chống hạn và bổ sung nước ngầm. Công viên Olympic hay Công viên Lịch sử Văn hóa Lize là ví dụ tiêu biểu. Ngoài ra, thành phố còn tăng cường đa dạng sinh học, áp dụng công nghệ thông minh để theo dõi và quản lý cây xanh hiệu quả.
Thủ đô Berlin (Đức) đang đối mặt với nhiệt độ tăng, mưa cực đoan và khô hạn do biến đổi khí hậu. Các công viên đô thị ở đây đóng vai trò là “nơi trú mát” tự nhiên, đồng thời là không gian đa chức năng hỗ trợ sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, chúng cũng bị ảnh hưởng bởi stress nhiệt và suy giảm đa dạng sinh học. Thành phố nhấn mạnh thiết kế công viên có tính chống chịu khí hậu cao, thân thiện với nhóm dân cư dễ bị tổn thương như người già và trẻ nhỏ.
Tại Seoul (Hàn Quốc), chiến lược "Con đường xanh" kết nối hơn 2.000 km không gian xanh khắp thành phố nhằm phục hồi sức khỏe cộng đồng và chống ngập lụt. Seoul chú trọng các giải pháp công trình xanh như mái nhà xanh, vườn đứng, công viên tái tạo, tích hợp cảm biến thông minh và hạ tầng nước mưa hiện đại. Các công viên không chỉ phục vụ giải trí mà còn đóng vai trò là bộ lọc sinh thái, điều hòa khí hậu và trung tâm giáo dục môi trường.
Tokyo (Nhật Bản) nổi bật với mô hình công viên đa chức năng – vừa là không gian xanh vừa là hạ tầng chống lũ lụt và nơi trú ẩn khẩn cấp trong thảm họa như động đất. Thành phố đầu tư mạnh vào hệ thống thoát nước ngầm, công viên hồ điều tiết, các “hành lang gió”, và bắt buộc phủ xanh mái nhà các công trình mới. Ngoài ra, Tokyo còn tích hợp giải pháp thiên nhiên như công viên cộng đồng, cải tạo bờ sông và phát triển “giếng lạnh đô thị” để giảm hiệu ứng đảo nhiệt.
Singapore cũng được xem là hình mẫu toàn cầu với tầm nhìn “Thành phố trong vườn”. Quốc gia này đã kết hợp chặt chẽ giữa quy hoạch đô thị, kiến trúc sinh thái và quản lý bền vững để biến không gian xanh trở thành yếu tố trung tâm trong phát triển đô thị.
Tổng kết, qua các mô hình nêu trên, có thể rút ra rằng công viên và cây xanh đô thị không chỉ là yếu tố thẩm mỹ, mà còn là “giải pháp hạ tầng xanh” hiệu quả giúp các thành phố đối phó với biến đổi khí hậu, cải thiện môi trường, tăng sức khỏe cộng đồng và đảm bảo tính bền vững cho tương lai đô thị toàn cầu.
