Phát triển bền vững du lịch văn hóa dân tộc tại chỗ ở Ninh Thuận
Trong khuôn khổ chương trình nghiên cứu phục vụ chiến lược phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Ninh Thuận, hội thảo khoa học với chủ đề “Phát triển bền vững du lịch văn hóa dân tộc tại chỗ ở Ninh Thuận” do TS. Phú Văn Hẳn – Viện Khoa học Xã hội vùng Nam Bộ trình bày đã mang đến nhiều góc nhìn chuyên sâu và thực tiễn. Báo cáo tập trung phân tích hiện trạng phát triển du lịch tại Ninh Thuận, nhận diện những hạn chế, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa bản địa, hướng đến một nền du lịch phát triển bền vững, hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường.
Ninh Thuận – Vùng đất giàu tiềm năng cho du lịch văn hóa bền vững
Ninh Thuận được xem là vùng đất hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch sinh thái, du lịch văn hóa và du lịch cộng đồng. Với cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, khí hậu đặc trưng cùng hệ thống làng nghề truyền thống, tháp Chăm, lễ hội Katê, Ramâwan, và di sản văn hóa của các dân tộc Chăm, Raglai… nơi đây được ví như “bảo tàng sống” của văn hóa dân tộc tại chỗ.
Theo TS. Phú Văn Hẳn, việc phát triển du lịch bền vững ở Ninh Thuận không chỉ góp phần nâng cao đời sống người dân mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn bản sắc văn hóa và ổn định xã hội. Tuy nhiên, hiện nay tỉnh vẫn chưa khai thác hiệu quả các tiềm năng du lịch sẵn có. Nhiều điểm đến thiếu quy hoạch, hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, chất lượng dịch vụ còn hạn chế. Cơ sở lưu trú, nhà hàng, dịch vụ hỗ trợ du khách chưa đáp ứng yêu cầu phát triển du lịch hiện đại.
Những thách thức đối với phát triển du lịch văn hóa tại Ninh Thuận
Hội thảo chỉ rõ rằng, hoạt động du lịch ở Ninh Thuận còn mang tính tự phát, chưa được định hướng dài hạn. Việc đầu tư dàn trải, thiếu đồng bộ dẫn đến hiệu quả kinh tế chưa cao. Một số doanh nghiệp du lịch chạy theo lợi nhuận trước mắt, làm mai một giá trị văn hóa bản địa và gây áp lực lên môi trường tự nhiên.
Hệ thống hạ tầng – đặc biệt là đường giao thông tới các điểm du lịch làng nghề và khu di tích – còn hạn chế; các tuyến đường thiếu chiếu sáng, bảng chỉ dẫn và phương tiện công cộng chưa thuận tiện. Ngoài ra, tình trạng ô nhiễm môi trường, khai thác tài nguyên quá mức cũng đang ảnh hưởng tiêu cực đến cảnh quan và đời sống người dân địa phương.
Theo nghiên cứu, du lịch Ninh Thuận đang thiếu sự tham gia đầy đủ của cộng đồng dân cư bản địa. Người dân tại chỗ chưa được hưởng lợi tương xứng từ ngành du lịch, điều này ảnh hưởng đến tính bền vững trong dài hạn.
Định hướng và giải pháp phát triển du lịch bền vững
Từ các phân tích trên, TS. Phú Văn Hẳn nhấn mạnh: muốn phát triển du lịch bền vững, Ninh Thuận cần có chiến lược tổng thể gắn bảo tồn với khai thác. Các định hướng trọng tâm gồm:
Phát triển du lịch văn hóa gắn với bảo tồn di sản dân tộc, đặc biệt là không gian văn hóa Chăm – Raglai.
Đầu tư hạ tầng du lịch đồng bộ, ưu tiên kết nối các điểm đến văn hóa, làng nghề truyền thống và khu du lịch sinh thái.
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch, chú trọng đào tạo người dân địa phương về kỹ năng phục vụ, quảng bá văn hóa, và khởi nghiệp du lịch cộng đồng.
Tăng cường quản lý môi trường và quy hoạch bền vững, hạn chế phát triển tràn lan, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục ý thức bảo tồn văn hóa và bảo vệ môi trường trong cộng đồng dân cư và du khách.
Hội thảo cũng đề xuất tăng cường vai trò của Nhà nước và các tổ chức xã hội trong việc hoạch định chính sách phát triển du lịch, đồng thời khuyến khích sự tham gia của cộng đồng dân tộc tại chỗ – những chủ thể văn hóa trực tiếp gìn giữ và lan tỏa bản sắc Ninh Thuận.
Tầm nhìn phát triển
Theo tầm nhìn đến năm 2030, Ninh Thuận đặt mục tiêu trở thành trung tâm du lịch văn hóa – sinh thái đặc sắc của khu vực Nam Trung Bộ, trong đó du lịch văn hóa dân tộc tại chỗ là trụ cột quan trọng. Để đạt được điều này, cần sự đồng thuận và phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp, cộng đồng và các nhà khoa học.
Hội thảo “Phát triển bền vững du lịch văn hóa dân tộc tại chỗ ở Ninh Thuận” là diễn đàn khoa học có ý nghĩa thiết thực, góp phần định hình hướng đi mới cho phát triển du lịch địa phương theo hướng xanh, bền vững, nhân văn và hội nhập.
Nguồn: Phát triển bền vững du lịch văn hóa dân tộc tại chỗ ở Ninh Thuận
Tác giả: TS. Phú Văn Hẳn – Viện Khoa học Xã hội vùng Nam Bộ
