Phát triển khu công nghiệp thông minh – Xu hướng đầu tư trong tương lai
Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng số hóa, xanh hóa và tái cấu trúc chuỗi cung ứng, mô hình phát triển khu công nghiệp truyền thống đang bộc lộ nhiều giới hạn. Áp lực từ biến đổi khí hậu, yêu cầu giảm phát thải, tiêu chuẩn ESG ngày càng khắt khe của các nhà đầu tư quốc tế, cùng với sự bùng nổ của công nghệ số đã đặt ra yêu cầu cấp thiết phải chuyển đổi sang các mô hình khu công nghiệp tiên tiến hơn. Trong xu thế đó, khu công nghiệp thông minh đang nổi lên như một hướng đi chiến lược, đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của nền công nghiệp Việt Nam.
Hội thảo “Phát triển khu công nghiệp thông minh – Xu hướng đầu tư trong tương lai” được tổ chức nhằm cung cấp cái nhìn tổng thể, có hệ thống về khái niệm, bối cảnh hình thành và động lực thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang khu công nghiệp thông minh. Hội thảo đồng thời phân tích xu hướng đầu tư trong và ngoài nước, cũng như tiềm năng của Việt Nam trong việc phát triển các khu công nghiệp tích hợp công nghệ cao, thân thiện môi trường và gắn với chuỗi giá trị toàn cầu.
Khu công nghiệp thông minh được hiểu là mô hình khu công nghiệp ứng dụng các công nghệ của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, điện toán đám mây và tự động hóa để tối ưu hóa quản lý, vận hành và sản xuất. Không chỉ dừng lại ở việc nâng cao hiệu suất kinh tế, khu công nghiệp thông minh còn hướng tới quản lý hiệu quả tài nguyên, giảm tác động môi trường, cải thiện điều kiện làm việc và nâng cao chất lượng sống cho người lao động. Đây là bước phát triển cao hơn so với khu công nghiệp sinh thái, khi công nghệ số trở thành “lõi” điều hành toàn bộ hệ sinh thái công nghiệp.
Hội thảo làm rõ các cấp độ phát triển của khu công nghiệp thông minh, từ giai đoạn số hóa sơ khởi đến giai đoạn trưởng thành và tối ưu hóa toàn diện. Mỗi cấp độ phản ánh mức độ tích hợp công nghệ, năng lực quản lý dữ liệu và khả năng phản ứng linh hoạt trước các biến động của thị trường và môi trường. Trên cơ sở đó, các yếu tố đánh giá mức độ thông minh của khu công nghiệp được phân tích toàn diện, bao gồm hạ tầng công nghệ, dịch vụ khu công nghiệp, hiệu quả vận hành và các tiêu chí xanh – phát thải thấp.
Một nội dung trọng tâm khác của hội thảo là phân tích thực trạng phát triển khu công nghiệp tại Việt Nam. Hiện nay, khu công nghiệp đóng góp khoảng 50% kim ngạch xuất khẩu, tạo ra hàng triệu việc làm và giữ vai trò quan trọng trong tiến trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa. Tuy nhiên, nhiều khu công nghiệp vẫn đối mặt với những thách thức như hạ tầng kỹ thuật và xã hội chưa đồng bộ, tỷ lệ lấp đầy chưa cao, chất lượng thu hút đầu tư chưa đồng đều và áp lực ngày càng lớn về môi trường. Những hạn chế này cho thấy nhu cầu cấp thiết phải chuyển đổi mô hình phát triển theo hướng thông minh và bền vững hơn.
Hội thảo chỉ ra ba nhóm động lực chính thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang khu công nghiệp thông minh tại Việt Nam. Thứ nhất là sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số và tự động hóa, cho phép giám sát, điều hành và tối ưu hóa hoạt động công nghiệp theo thời gian thực. Thứ hai là áp lực từ các nhà đầu tư quốc tế, đặc biệt là dòng vốn FDI chất lượng cao, ngày càng ưu tiên các khu công nghiệp có hạ tầng công nghệ hiện đại, minh bạch dữ liệu và đáp ứng tiêu chuẩn ESG. Thứ ba là yêu cầu phát triển bền vững và khả năng tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu trong bối cảnh thương mại quốc tế nhiều biến động.
Bên cạnh đó, hội thảo phân tích xu hướng đầu tư vào khu công nghiệp thông minh trên thế giới và tại Việt Nam, với trọng tâm là các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao như điện tử – bán dẫn, logistics và kho vận thông minh, xe điện và pin năng lượng, năng lượng tái tạo và các dịch vụ kỹ thuật số hỗ trợ sản xuất. Việt Nam được đánh giá là thị trường có nhiều tiềm năng nhờ vị trí địa chiến lược, chính sách ưu đãi đầu tư, nguồn lao động dồi dào và quyết tâm chuyển đổi số mạnh mẽ của Chính phủ.
Thông qua các nội dung trình bày và thảo luận chuyên sâu, hội thảo kỳ vọng góp phần nâng cao nhận thức, thúc đẩy hành động và tạo sự đồng thuận giữa các bên liên quan trong quá trình phát triển khu công nghiệp thông minh. Đây được xem là nền tảng quan trọng để Việt Nam thu hút dòng vốn đầu tư chất lượng cao, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và hướng tới mục tiêu phát triển công nghiệp hiện đại, xanh và bền vững trong dài hạn.
