Viện Quy hoạch đo thị và nông thôn quốc gia
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, Hà Nội đang phải đối mặt với nhiều thách thức môi trường như nắng nóng kỷ lục, ngập úng do mưa lớn và hiện tượng "đảo nhiệt đô thị". Một trong những nguyên nhân chính là sự suy giảm nghiêm trọng của cây xanh đô thị, đặc biệt tại các khu dân cư thu nhập thấp. Trong khi đó, các phương pháp truyền thống để trồng và duy trì cây xanh ngày càng tỏ ra kém hiệu quả do thiếu nguồn tài chính và chưa tạo ra động lực dài hạn.
Bài viết giới thiệu một giải pháp mới mang tính chiến lược: tín chỉ carbon "rừng đô thị". Đây là loại tín chỉ được tạo ra từ lượng khí CO₂ được hấp thụ bởi cây xanh trong môi trường đô thị. Không giống với tín chỉ từ rừng tự nhiên, tín chỉ carbon đô thị không chỉ có giá trị về mặt môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế và xã hội rõ rệt. Đáng chú ý, giá trị của loại tín chỉ này trên thị trường quốc tế cao hơn nhiều lần so với tín chỉ rừng thông thường, từ đó mở ra nguồn thu tài chính tiềm năng cho các đô thị như Hà Nội.
Bên cạnh khả năng hấp thụ CO₂, cây xanh đô thị còn góp phần làm mát không khí, giảm tiêu thụ năng lượng, cải thiện sức khỏe tinh thần và nâng cao chất lượng sống của cư dân. Khi việc trồng và bảo vệ cây xanh gắn liền với giá trị kinh tế cụ thể thông qua tín chỉ carbon, hoạt động này không còn là một khẩu hiệu môi trường đơn thuần mà trở thành một nhiệm vụ phát triển đô thị nghiêm túc.
Tín chỉ carbon còn có thể giúp thúc đẩy công bằng xã hội, khi các khu vực dân cư có thể liên kết để tạo thành các dự án tín chỉ chung, thu hút các doanh nghiệp thu mua tín chỉ quy mô lớn. Ngoài ra, đây cũng là một công cụ để bảo tồn vành đai xanh của đô thị trước áp lực phát triển đất đai, thông qua việc định giá và khóa lại quyền sử dụng các không gian xanh trong thời gian dài, có thể lên đến 100 năm.
Đối với Hà Nội, tín chỉ carbon rừng đô thị không chỉ là cơ hội mà còn là giải pháp thiết thực. Thành phố đã có định hướng rõ ràng trong việc mở rộng mảng xanh, với mục tiêu đạt 6m² cây xanh/người vào năm 2035 và lên 8–10m²/người trong tương lai. Bên cạnh đó, các chính sách quốc gia như Nghị định 06/2022/NĐ-CP và cam kết giảm phát thải khí nhà kính cũng tạo hành lang pháp lý thuận lợi để triển khai các dự án tín chỉ carbon.
Tuy nhiên, bài viết cũng cảnh báo rằng nếu không có kế hoạch cụ thể và đồng bộ, cây xanh đô thị sẽ tiếp tục chịu nhiều áp lực từ phát triển đô thị và kinh tế. Do đó, tín chỉ carbon “rừng đô thị” cần được xem là một công cụ quản lý chiến lược, giúp cân bằng giữa phát triển và bảo tồn, giữa lợi ích kinh tế và mục tiêu môi trường – xã hội, hướng tới một Hà Nội xanh, đáng sống và phát triển bền vững.
