Trong bối cảnh Việt Nam đã đưa ra cam kết mạnh mẽ tại COP26 về việc đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, nhu cầu huy động nguồn lực tài chính cho chuyển đổi xanh và hành động khí hậu ngày càng trở nên cấp thiết. Nhằm làm rõ vai trò của hệ thống tài chính trong lộ trình thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), hội thảo “Tài trợ bền vững | ESG của các tổ chức tài chính tại Việt Nam” đã được tổ chức trong khuôn khổ Diễn đàn Doanh nghiệp về Chuyển đổi xanh, Tài chính xanh hướng tới Net Zero 2050.
Hội thảo là diễn đàn đối thoại quan trọng giữa cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức tài chính, doanh nghiệp và đối tác phát triển quốc tế, tập trung phân tích mức độ sẵn sàng của các tổ chức tài chính Việt Nam trong việc triển khai tài chính bền vững, tín dụng xanh và tích hợp quản trị ESG, qua đó hỗ trợ khu vực tư nhân thực hiện các mục tiêu khí hậu quốc gia.
Theo nội dung trình bày tại hội thảo, Dự án Hợp tác kỹ thuật JICA SPI-NDC do Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) triển khai giai đoạn 2021–2024, là chuỗi hợp tác kỹ thuật về biến đổi khí hậu lần thứ ba kể từ năm 2010. Dự án tập trung nâng cao năng lực thực hiện NDC ở cấp quốc gia, cấp ngành và doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy sự tham gia chủ động của khu vực tư nhân trong các hoạt động giảm phát thải và trung hòa carbon
Một trọng tâm quan trọng của dự án là thúc đẩy hợp tác công – tư, tạo điều kiện thuận lợi cho dòng vốn đầu tư khí hậu thông qua các cơ chế tài chính phù hợp với điều kiện thị trường Việt Nam.
Hội thảo đã cung cấp bức tranh tổng quan về thị trường tài chính xanh Việt Nam, trong đó nhấn mạnh nhu cầu vốn rất lớn để đạt được các mục tiêu tăng trưởng xanh và Net Zero. Giai đoạn 2022–2040, Việt Nam có thể cần tới 368 tỷ USD cho các hoạt động ứng phó biến đổi khí hậu, trong khi ngân sách nhà nước chỉ có thể đáp ứng khoảng 30%, khiến thị trường tài chính trở thành kênh huy động vốn then chốt
Thực tiễn cho thấy, tín dụng xanh đang tăng trưởng nhanh với tốc độ bình quân khoảng 23%/năm giai đoạn 2017–2022; dư nợ tín dụng xanh chiếm hơn 4% tổng dư nợ nền kinh tế, tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực năng lượng tái tạo, nông nghiệp xanh và công nghiệp bền vững.
Một nội dung trọng tâm của hội thảo là kết quả khảo sát do dự án SPI-NDC thực hiện với sự tham gia của 06 ngân hàng thương mại cổ phần trong nước, 02 chi nhánh ngân hàng nước ngoài và 04 quỹ đầu tư. Kết quả cho thấy, đa số các tổ chức tài chính đã và đang xây dựng chiến lược ESG, khung tín dụng xanh và hệ thống quản trị rủi ro môi trường – xã hội, coi tài chính bền vững vừa là yêu cầu tuân thủ chính sách, vừa là cơ hội kinh doanh dài hạn
Tuy nhiên, hội thảo cũng chỉ ra nhiều rào cản như: khung chính sách chưa hoàn thiện, danh mục phân loại xanh chưa được ban hành thống nhất, năng lực ESG của doanh nghiệp (đặc biệt là SMEs) còn hạn chế, và thiếu các cơ chế ưu đãi tài chính dài hạn để khuyến khích đầu tư xanh.
Từ kết quả nghiên cứu và thảo luận, hội thảo đã đưa ra các khuyến nghị quan trọng:
Đối với Nhà nước và cơ quan quản lý: sớm hoàn thiện khung chính sách tài chính xanh, ban hành danh mục phân loại xanh, thúc đẩy thị trường carbon và cơ chế ưu đãi cho tín dụng xanh;
Đối với tổ chức tài chính: tăng cường tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh, nâng cao năng lực quản trị rủi ro ESG và chủ động huy động nguồn vốn xanh quốc tế;
Hội thảo khẳng định tài trợ bền vững và ESG là trụ cột không thể thiếu trong lộ trình thực hiện NDC và mục tiêu Net Zero của Việt Nam. Thông qua đối thoại chính sách và chia sẻ thực tiễn, hội thảo góp phần kết nối các chủ thể trong hệ sinh thái tài chính – doanh nghiệp – nhà nước, tạo nền tảng cho dòng vốn xanh phục vụ chuyển đổi kinh tế theo hướng carbon thấp và phát triển bền vững.
